Najlepsze efekty lecznicze dają świeżo zebrane zioła, co szczególnie ważne jest w leczeniu ciężkich schorzeń. Świeże zioła zbiera się od wczesnej wiosny do późnej jesieni (marzec-listopad),
a niektóre nawet spod pokrywy śnieżnej, np. jaskółcze ziele. Na okres zimowy należy zaopatrzyć się w nieduży zapas ziół suszonych. Na ten cel należy zbierać zioła w okresie, gdy zawierają najwięcej substancji czynnych. Zioła na okres zimowy powinny być bardzo dobrze wysuszone, tak aby się kruszyły.
Zbiera się zioła zdrowe, czyste i wolne od szkodników, w stanie suchym (w dni słoneczne, po obeschnięciu z rosy) a niektóre w godzinach okołopołudniowych. Roślinom nie wolno wyrządzać szkód poprzez masowe ich zbieranie na danym stanowisku, zbieramy tylko ich część. Nie można niszczyć liści, korzeni, jeśli ich się nie potrzebuje, a także powinno się wybierać gatunki rosnące
w dużej ilości, jeśli mają podobne działanie. Nie używa się toreb plastikowych, najlepiej zbierać je do kosza z naturalnego materiału. Ziół nie pozyskuje się z terenów nawożonych chemicznie,
z brzegów brudnych i zanieczyszczonych rzek i jezior, nasypów kolejowych, poboczy autostrad
i ruchliwych szos, z terenów przemysłowych.
Kwiaty najlepiej zbierać na początku okresu kwitnienia danego gatunku.
Liście powinno się zbierać przed i w czasie kwitnienia, gdy są w pełni rozwinięte. Tylko listki brzozy zbiera się młodziutkie i świeżo rozwinięte.
Korzenie/kłącza wykopuje się wczesną wiosną i jesienią oraz należy je jak najszybciej umyć.
Owoce zbieramy, gdy są w pełni dojrzałe.
Pączki zbiera się wiosną, gdy pęcznieją i stają się lepkie.
Nasiona zbiera się często w dni pochmurne, wcześnie rano lub wieczorem, bo tylko lekko wilgotne nie osypują się przy zbiorze.
Korę zbiera się najczęściej wiosną, gdy w roślinie ruszą soki. Wykorzystuje się odcięte gałązki.
Ziół nie myje się przed suszeniem (za wyjątkiem korzeni, ale też nie zawsze), można je natomiast pokroić. Zioła suszy się w cieniu lub w przewiewnym, ciepłym pomieszczeniu, rozkładając luźno na płótnie bądź nie zadrukowanym papierze, na ogół w temperaturze 20-35 ºC. W przypadku korzeni, kory lub części zawierających dużo soku, suszyć można przy wykorzystaniu suszarni ogrzewanych sztucznie, ale w temperaturze maksymalnie 35 ºC. Nie mogą to być miejsca „pachnące” innymi zapachami, którymi przejdą nasze zioła. W takim przypadku zioła będą bezużyteczne.
Zioła najlepiej jest przechowywać w kolorowych naczyniach szklanych (zielonych), zamykanych pudełkach kartonowych lub lnianych woreczkach, co uchroni je przed negatywnym wpływem światła. Zioła aromatyczne, zawierające olejki lotne, przechowujemy w szczelnie zamkniętych słojach i bez rozdrabniania, co ograniczy stratę substancji czynnych. Zapas robi się tylko na jeden sezon, gdyż po takim okresie tracą swoje właściwości. Z nadejściem nowego sezonu należy korzystać z dobrodziejstwa świeżych ziół i nazbierać odpowiedni zapas na kolejną zimę, korzystając ze zdobytego doświadczenia.
Sposoby przygotowanie ziół do użycia
Herbatki ziołowe zaparza się w szklanym lub niemetalowym naczyniu. Czas zaparzania zależy od tego czy są to zioła świeże, czy suszone. Świeże parzy się ok. 0,5 minuty, suszone 1-2 minuty.
Korzenie zalewa się zimną wodą, zagotowuje i po 3 minutach odcedza. Zazwyczaj nalewa się herbatę do termosu i pije przez cały dzień.
Wyciąg na zimno dotyczy roślin, których nie można zaparzać gorącą wodą, gdyż straciłyby swoje właściwości lecznicze. Zioła zalewa się zimną wodą na 8-12h i po zlaniu krótko się podgrzewa i wlewa do termosu, który wcześniej należy przepłukać gorącą wodą.
Za najlepszą formę stosowania roślin leczniczych uznaje się mieszankę wyciągu na zimno zmieszaną z naparem. Jedną część wody dodaje się do wyciągu na zimno a po zlaniu wyciągu, zioła zalewa się drugą, gorącą częścią wody. Dzięki temu można pozyskać zarówno substancje rozpuszczalne w zimnej, jaki i w gorącej wodzie.
Nalewka
Naczynie napełnia się luźno ziołami po szyjkę i zalewa 38-40% wódką żytnią lub owocową. Przechowuje się przez okres 14 dni lub dłużej w ciepłym miejscu (ok. 20 ºC), często wstrząsając
a następnie zlewa się i wyciska pozostałość. Nalewki stosuje się wewnętrznie zażywając krople rozcieńczone herbatą oraz zewnętrznie do okładów i nacierań.
Płukanka
Służą do płukania gardła, ust, bolących dziąseł, zębów czy migdałków.
Świeży sok
Zażywa się kroplami lub do delikatnego smarowania chorych miejsc.
Papka ziołowa
Sporządza się rozcierając liście i łodygi wałkiem do ciasta na drewnianej desce. Papkę nakłada się na lnianą ściereczkę, przykłada na chore miejsce, zawiązuje chustę i utrzymuje w cieple. Okład można zostawić na noc.
Lotion
Używa się do zmywania twarzy, a także do przemywania ranek i stłuczeń.
Ziołowy kompres parowy
Nad gotującą się wodą należy umieścić sito z ziołami i przykryć. Po rozmoczeniu ziół, zawinąć w rzadką tkaninę i przyłożyć na chore miejsce. Przykryć wełnianą chustą i zabezpieczyć kolejnymi, aby nie dopuścić do uczucia chłodu. Kompres trzyma się przez 2 h lub przez całą noc.
Maści
Cztery duże garście ziół drobno pokroić i zmieszać z 500 g gorącego smalcu wieprzowego. Pozostawić na ogniu, aby trochę skwierczały, przemieszać, zdjąć patelnię z kuchenki, przykryć
i odstawić na noc do ostygnięcia. Następnego dnia lekko podgrzać, przecedzić przez lnianą ściereczkę i ciepłą masę nałożyć do słoiczków.
Oleje
Napełnia się luźno kwiatami lub zielem butelkę pod szyjkę i zalewa wyciskaną na zimno oliwą
z oliwek na 2 palce ponad poziom ziół. Olej pozostawia się na 14 dni w ciepłym miejscu/na słońcu.
Kąpiele ziołowe
Kąpiel całkowita polega na zalaniu odpowiednich ziół na zimno na noc. Na 1 kąpiel bierze się 6-8 l świeżych ziół lub 200g suszonych. Następnego dnia podgrzewa się i wlewa do wody przeznaczonej do 20 minutowej kąpieli. Serce musi być ponad wodą. Po kąpieli nie wycieramy się a kładziemy na godzinę do łóżka, owinięci ręcznikiem lub płaszczem kąpielowym. Woda po kąpieli może być użyta jeszcze dwukrotnie.
Do półkąpieli (nasiadówki) używa się połowy ziół określonych do kąpieli całkowitej. Woda do kąpieli musi sięgać ponad nerki. Należy przestrzegać wskazówek podanych dla poszczególnych ziół. Woda po półkąpieli także może być użyta jeszcze dwukrotnie.
Można jeszcze stosować inhalacje, parówki, wkroplenia do uszu, oczu czy nosa.
]]>
